آداب و رسوم شب چهارشنبه سوری

چهارشنبه سوری یکی از قدیمی‌ترین جشن‌های ایران باستان است که شبی فوق العاده شاد و هیجان انگیز است هر چند که این روزها جای خودش را به ترس و وحشت داده و از رسم و رسومات زیبای خود بسیار فاصله گرفته و در حال حاضر جز آداب و رسوم فراموش شده می باشد اما مروری بر رسم و رسومات و سنت های این شب زیبا خالی از لطف نیست.

به امید روزی که این جشن زیبا با مراسم گذشته اجرا و نسل به نسل به آیندگان منتقل شود.
افسانه های بسیاری برای این شب روایت شده که یکی از جذابترین این افسانه ها داستان سیاوش است.
سياوش يكى از مظلومترين چهره‌هاى شاهنامه است كه وقتى زن پدرش سودابه، به او دل بست هرگز به مكر نامادرى گرفتار نشد…

آداب و رسوم شب چهارشنبه سوری

تا اينكه اين جسارت به گوش پدرش كيكاووس رسيد و شديدا مورد خشم او گرديد.
سياوش از پدر خواست تا براى اثبات پاكى و بي‌گناهيش ازهفت تونل آتش گذر كند و اگر سالم بيرون آمد، آنرا دليل بى‌گناهيش بدانند.

این آزمون آتش در آخرين سه شنبه سال انجامید و او سرفرازانه بيرون آمد و به دستور پدر اين روز جشن ملى اعلام شد.

و ما هم واپسين سه‌شنبه را به ياد پاكى و انسانيت با پريدن از روى آتش جشن ميگيريم.

مراسم چهارشنبه سوری در غروب شب قبل از آخرین چهارشنبه سال برگزار می شود.

آیین شب چهارشنبه سوری

برپا کردن آتش و پریدن از روی آن

از مهمترین آداب و رسوم چهارشنبه سوری برپایی آتش و پریدن از روی آن و خواندن شعر؛ زردی من از تو ++++++ سرخی تو از من بوده است. یعنی زردی و بیماری و ناتوانی را از دل و جان من دور کن و سرخی و شادابی و سلامتی را به من ببخش.
ایرانیان قدیم این شعر را بر آتش می خواندند و می خواستند تا بیماری ها و کسالت ها و نگرانی هایی که سال گذشته را داشتند از آنها بگیرد
و سال جدید را با شادکامی و سرزندگی شروع کنند.

پس از سوختن بوته ها و خاموش شدن خاکستر بجا مانده آن را بیرون از منزل می ریختند.

کوزه شکنی

پریدن از روی آتش باعث انتقال بدیمنی و شومی های اهل خانواده به داخل کوزه و شکستن کوزه باعث از بین بردن بدیمنی می گردد.

در تهران یک یا چند سکه درون کوزه می گذارند و از فراز بام به داخل کوچه پرت می کنند.
همزمان با شنیدن صدا شکستن اهالی خانه می پرسیدند
چه بود شکست ؟
قضا و بلا
توش چی بود ؟
غصه و غم

آجیل مشکل گشا

در پایان آتش افروزی اهل خانواده دور هم جمع شده و آجیل شیرین و یا آجیل مشکل گشا می خورند
آجیل هفت مغز شامل (پسته، فندق، بادام، توت خشک، خرما، نخودچی و کشمش)

قاشق زنی

جوانها اعم از دختر و پسر صورت خود را پوشانده و با کاسه و قاشق در دست به خانه همسایه و یا اقوام خود می روند.

با قاشق به کاسه زده و سر و صدا ایجاد کرده و درب خانه ها را می زنند و صاحبخانه کاسه های آن ها را پر از آجیل چهارشنبه سوری، شیرینی ، نقل و یا پول می کند. قاشق زنی نیز از آداب و رسوم شب چهارشنبه سوری بوده است. انواع چاقو : راهنمای چاقو های آشپزخانه و کاربردهای آنها را حتما مطالعه نمایید.

شال اندازی

شال اندازی نیز از جمله دیگر آداب و رسوم شب چهارشنبه سوری است که هم اکنون نیز در بیشتر روستاها و شهرها از قبیل همدان و زنجان اجرا می شود.

جوانان با گره زدن چندین شال حریر و ابریشمی طنابی رنگین و بلند درست می کنند و از راه پلکان خانه یا دیوار بالا رفته و بگونه ای وارد منزل اقوام و یا دوستان می گردد.

صاحبخانه به محض مشاهده طناب رنگین چیزی که از قبل آماده کرده در گوشه شال ریخته و گره زده و با یک تکان طرف مقابل را آگاه می کند که هدیه آماده است و شال انداز شال را بالا می کشد.

چیزی که صاحبخانه در شال می ریزد نشانگر دو چیز است : هم هدیه شب چهارشنبه سوری و هم فال که بسته به هدیه داخل آن تعابیر متفاوتی دارد.

• اگر هدیه صاحبخانه نان باشد نشانه نعمت و فراوانی است
• اگر هدیه شیرینی باشد نشانه شیرین کامی و شادی است
• اگر هدیه انار باشد نشانه کثرت اولاد در آینده یی نزدیک است
• اگر هدیه گردو باشد نشانگر طول عمر است.
• اگر بادام و فندوق باشد نشانگر استقامت و بردباری در برابر سختی ها و دشواری هاست.
• اگر کشمش باید نشانه پرآبی و پربارانی در سال جدید است.
• و اگر هدیه صاحبخانه سکه نقره باشد نشانگر سپیدبختی است.

فال گوشی

دختران جوان و دم بخت که حاجتی در دل داشتند شب چهارشنبه سوری سرکوچه ها و یا پشت درب خانه فال گوش می ایستادند و گوششان را تیز میکردند و حرف رهگذران را گوش می کردند، اولین حرفی که می شنیدند را با نیت خود قیاس کرده و اگر حرفهای خوبی می شنیدند دلشان روشن می شد و حاجب روا می شدند و یا بالعکس. این هم از آداب و رسوم شب چهارشنبه سوری بوده است.

گره گشایی

از آداب و رسوم شب چهارشنبه سوری گره گشایی بود. زنان و دخترانی که فکر می کردند گره ای در کارشان افتاده و به قولی بختشان گره خورده  و یا بسته شده گوشه روسری یا چادر یا دامنشان را گره می زدند و سپس از روی آتش می پریدند اولین کسی که از کنارشان رد می شد از او می خواستند تا آن گره را را باز کند و به این ترتیب گره از کارشان باز و بختشان سپید می گشت.

آش چهارشنبه سوری به نام آش ابودردا

از آداب و رسوم شب چهارشنبه سوری آش بیمار بود. خانواده هایی که مریض داشتند برای درمان بیمارشان آش بیمار می پختند و مقداری را به بیمار و بقیه را بین دوستان و فقرا تقسیم می کردند.

آنها معتقد بودند با این کار بیمارشان درمان شده و بیماری از آنها دور می گردد. به روایتی می گویند آش بیمار یا آش امام زین العابدین را با مواد و بنشن یا پولی که از قاشق زنی بدست می آوردند می پختند.

به روایتی می گویند برای پختن این آش یک قاشق و ظرف مسی برداشته و درب خانه همسایه ها را می زدند و با قاشق به ظرف مسی می کوبیدند اگر همسایه آمادگی داشت مقداری حبوبات، سبزی، آرد و یا هرچیزی که برای پختن آش لازم است و در منزل داشت در کاسه می ریخت. وقتی کاسه پر می شد به خانه برمی گشت و با ان آش می پختند و معتقد بودند این آش با دعای همگانی و به نیت شفای بیمارشان پخته شده است.

غروب هم که آش آماده می شد چند کاسه آماده می کردند و بین همسایه ها پخش می کردند و برای شفای بیمارشان دعا می کردند.

برای پختن این آش یک قاشق و یک ظرف مسی برمی‌داشتند. در خانه همسایه‌ها را می‌زدند و با قاشق به ظرف مسی می‌کوبیدند. برای آشپزی پیشنهاد می کنیم حتما اصول آشپزی در طرز پخت و پز سرآشپز ها را مطالعه نمایید.

شاهنامه خوانی

شاهنامه خوانی به دور آتش از جمله رسم و رسوماتی بود که معمولا توسط بزرگان خانواده انجام می شد. و اگر در میان آنان فردی آشنا به ساز موسیقی بود می نواخت و اشعاری نیز در وصف سال جدید و آمدن بهار سروده می شد. شاهانامه خوانی نیز از آداب و رسوم شب چهارشنبه سوری بوده است.

سایت ویکی پدیا برای چهارشنبه سوری مطلب جالبی قرار داده است.
چهارشنبه سوری این شب ماندگار تقویم آریایی بر شما مبارک باد