خورشت مرجو یکی از غذاهای سنتی و اصیل ایرانی است که بیشتر در مناطق مرکزی و جنوبی ایران، به‌ویژه در استان‌های یزد و کرمان، طرفداران زیادی دارد. این خورشت با طعم ترش و ملایم خود که از ترکیب عدس و سبزیجات تازه به دست می‌آید، یک گزینه عالی برای وعده‌های خانوادگی و دورهمی‌هاست. اگر به دنبال یادگیری دستور پخت خورشت مرجو هستید، در این مقاله همراه ما باشید تا با یک دستور پخت حرفه‌ای، این غذای لذیذ را به‌راحتی در خانه تهیه کنید.
طرز تهیه خورشت مرجو مرحله به مرحله (آموزش کامل)
تهیه خورشت مرجو نیاز به دقت و حوصله دارد، اما نتیجه آن یک غذای مقوی و خوش‌طعم است که همه را شگفت‌زده می‌کند. این خورشت معمولاً با برنج سرو می‌شود و به دلیل داشتن عدس و سبزیجات، سرشار از مواد مغذی است. در ادامه، مراحل پخت را به‌صورت کامل توضیح می‌دهیم تا حتی اگر آشپز مبتدی هستید، بتوانید این غذا را به بهترین شکل آماده کنید.
آماده‌سازی مواد اولیه
قبل از شروع پخت، تمام مواد لازم را آماده کنید. عدس را از چند ساعت قبل خیس کنید تا نفخ آن گرفته شود و پخت آن سریع‌تر انجام شود. سبزیجات تازه (مانند گشنیز و جعفری) را خوب بشویید و ریز خرد کنید. همچنین، پیاز و سیر را پوست بگیرید و برای تفت دادن آماده کنید.
پخت عدس
عدس خیس‌شده را در قابلمه‌ای با آب سرد بریزید و روی حرارت متوسط قرار دهید. اجازه دهید عدس به‌آرامی بپزد تا نرم شود، اما له نشود. این مرحله معمولاً ۲۰ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد. پس از پخت، عدس را آبکش کنید و کنار بگذارید.
تفت دادن مواد پایه
پیاز خردشده را در روغن تفت دهید تا طلایی شود. سپس سیر رنده‌شده و زردچوبه را اضافه کنید و کمی تفت دهید تا عطر آن‌ها آزاد شود. این ترکیب پایه طعم خورشت مرجو را تشکیل می‌دهد.
افزودن سبزیجات و چاشنی‌ها
سبزیجات خردشده را به قابلمه اضافه کنید و چند دقیقه تفت دهید تا کمی نرم شوند. سپس رب انار یا آب انار را اضافه کنید و خوب مخلوط کنید. این چاشنی ترش، طعم خاص خورشت مرجو را ایجاد می‌کند.
پخت نهایی خورشت
عدس پخته‌شده را به مخلوط سبزیجات و چاشنی اضافه کنید. کمی آب جوش به قابلمه بریزید تا مواد به‌خوبی با هم ترکیب شوند. حرارت را کم کنید و اجازه دهید خورشت به مدت ۳۰ تا ۴۵ دقیقه جا بیفتد. در این مرحله، نمک و فلفل را به دلخواه اضافه کنید.
مواد لازم برای تهیه خورشت مرجو
برای تهیه خورشت مرجو برای ۴ نفر، به مواد زیر نیاز دارید:
عدس قرمز: ۱ پیمانه (حدود ۲۰۰ گرم)
پیاز متوسط: ۲ عدد
سیر: ۳ حبه
گشنیز تازه: ۱۰۰ گرم
جعفری تازه: ۱۰۰ گرم
رب انار یا آب انار: ۲ قاشق غذاخوری
روغن مایع یا کره: ۴ قاشق غذاخوری
زردچوبه: ۱ قاشق چای‌خوری
نمک و فلفل سیاه: به میزان لازم
آب جوش: ۲ تا ۳ پیمانه
نکته: اگر به سبزیجات محلی مانند تره یا اسفناج دسترسی دارید، می‌توانید مقدار کمی (حدود ۵۰ گرم) به ترکیب سبزیجات اضافه کنید تا طعم خورشت متنوع‌تر شود.
طرز تهیه خورشت مرجو مرحله به مرحله
برای اطمینان از پخت یک خورشت مرجو بی‌نقص، مراحل زیر را به‌دقت دنبال کنید:
خیس کردن عدس: عدس قرمز را از ۳ تا ۴ ساعت قبل در آب سرد خیس کنید. این کار باعث می‌شود عدس سریع‌تر بپزد و نفخ آن کاهش یابد.
خرد کردن سبزیجات: گشنیز و جعفری را خوب بشویید و ریز خرد کنید. پیاز را نگینی خرد کنید و سیر را رنده کنید.
پخت عدس: عدس خیس‌شده را در قابلمه‌ای با ۳ پیمانه آب سرد بریزید و روی حرارت متوسط قرار دهید. پس از ۲۰ تا ۳۰ دقیقه، وقتی عدس نرم شد، آن را آبکش کنید.
تفت دادن پیاز و سیر: در یک قابلمه بزرگ، روغن را داغ کنید. پیاز خردشده را اضافه کنید و تفت دهید تا طلایی شود. سپس سیر رنده‌شده و زردچوبه را اضافه کنید و ۱ دقیقه تفت دهید.
اضافه کردن سبزیجات: گشنیز و جعفری خردشده را به قابلمه اضافه کنید و حدود ۵ دقیقه تفت دهید تا عطر سبزیجات بلند شود.
افزودن چاشنی: رب انار یا آب انار را به مواد اضافه کنید و خوب هم بزنید تا با سبزیجات ترکیب شود.
ترکیب عدس و مواد: عدس پخته‌شده را به قابلمه اضافه کنید. ۲ پیمانه آب جوش بریزید و مواد را هم بزنید.
پخت خورشت: حرارت را کم کنید و درب قابلمه را بگذارید. اجازه دهید خورشت به مدت ۳۰ تا ۴۵ دقیقه روی حرارت ملایم بپزد تا جا بیفتد.
تنظیم طعم: در ۱۰ دقیقه آخر، نمک و فلفل سیاه را اضافه کنید و طعم خورشت را بچشید. اگر نیاز بود، کمی رب انار اضافه کنید.
سرو خورشت: خورشت مرجو را در ظرف مناسب بکشید و با برنج زعفرانی یا نان تازه سرو کنید.
نکات مهم و فوت‌وفن در تهیه خورشت مرجو
برای اینکه خورشت مرجوی شما طعمی بی‌نظیر و حرفه‌ای داشته باشد، به این نکات و فوت‌وفن‌های کمتر گفته‌شده توجه کنید:
انتخاب عدس باکیفیت
کیفیت عدس قرمز در طعم نهایی خورشت بسیار مهم است. از عدس‌های تازه و یکدست استفاده کنید. اگر عدس کهنه باشد، ممکن است دیرتر بپزد و طعم خورشت را تحت تأثیر قرار دهد. برای اطمینان، عدس را از فروشگاه‌های معتبر خریداری کنید.
استفاده از سبزیجات تازه
یکی از رازهای طعم بی‌نظیر خورشت مرجو، استفاده از سبزیجات تازه و معطر است. اگر امکانش را دارید، سبزیجات را همان روز خریداری کنید و قبل از خرد کردن، آن‌ها را در آب سرد با کمی سرکه بشویید تا کاملاً تمیز شوند.
تعادل در طعم ترش
رب انار یا آب انار قلب طعم خورشت مرجو است. برای جلوگیری از بیش از حد ترش شدن خورشت، ابتدا مقدار کمی (۱ قاشق غذاخوری) اضافه کنید و طعم را بچشید. اگر احساس کردید نیاز به ترشی بیشتر است، به‌تدریج اضافه کنید. همچنین، اگر رب انار شما خیلی غلیظ است، آن را با کمی آب رقیق کنید.
افزودن ادویه‌های معطر
برای غنی‌تر کردن طعم، می‌توانید در مرحله تفت دادن پیاز، کمی دارچین یا زعفران ساییده‌شده اضافه کنید. این ادویه‌ها طعمی عمیق و متفاوت به خورشت مرجو می‌دهند، اما مقدار آن‌ها را کم نگه دارید تا طعم اصلی غذا غالب بماند.
استفاده از قابلمه مناسب
برای پخت خورشت مرجو، از قابلمه‌ای با کف ضخیم استفاده کنید تا حرارت به‌صورت یکنواخت پخش شود و خورشت به‌آرامی جا بیفتد. قابلمه‌های مسی یا چدنی گزینه‌های عالی هستند.
زمان‌بندی در تفت سبزیجات
سبزیجات را بیش از حد تفت ندهید، زیرا ممکن است رنگ و طعم خود را از دست بدهند.
پرسش‌های متداول درباره خورشت مرجو (FAQ)
در این بخش، به برخی از پرسش‌های رایج درباره خورشت مرجو پاسخ می‌دهیم تا تجربه آشپزی شما راحت‌تر و لذت‌بخش‌تر شود.
۱. آیا می‌توانم از عدس سبز به جای عدس قرمز استفاده کنم؟
بله، اما عدس قرمز به دلیل بافت نرم‌تر و رنگ جذاب‌تر، برای خورشت مرجو مناسب‌تر است. عدس سبز ممکن است زمان پخت بیشتری نیاز داشته باشد و رنگ خورشت را کمی تیره‌تر کند. اگر از عدس سبز استفاده می‌کنید، آن را بیشتر خیس کنید (حداقل ۶ ساعت) و زمان پخت را ۱۰ تا ۱۵ دقیقه افزایش دهید.
۲. چگونه می‌توانم خورشت مرجو را غلیظ‌تر کنم؟
اگر خورشت شما شل به نظر می‌رسد، در ۱۰ دقیقه آخر پخت، درب قابلمه را بردارید و حرارت را کمی بیشتر کنید تا آب اضافی تبخیر شود. همچنین، می‌توانید مقدار عدس را کمی افزایش دهید (مثلاً ۱.۵ پیمانه) تا خورشت غلیظ‌تر شود.
۳. آیا می‌توانم خورشت مرجو را بدون رب انار درست کنم؟
رب انار یا آب انار طعم اصلی خورشت مرجو را تشکیل می‌دهد، اما اگر در دسترس ندارید، می‌توانید از آبغوره یا آب‌لیمو به‌عنوان جایگزین استفاده کنید. با این حال، طعم نهایی کمی متفاوت خواهد بود.
۴. چرا خورشت مرجو من تلخ شده است؟
تلخی ممکن است به دلیل کیفیت پایین رب انار یا تفت دادن بیش از حد سبزیجات باشد. برای جلوگیری از تلخی، از رب انار مرغوب استفاده کنید و سبزیجات را فقط تا زمانی تفت دهید که عطرشان آزاد شود (حدود ۵ دقیقه).
ارزش غذایی و کالری خورشت مرجو
خورشت مرجو به دلیل داشتن عدس و سبزیجات، یک غذای مغذی و سالم است. در ادامه، ارزش غذایی تقریبی یک وعده (حدود ۲۰۰ گرم) از خورشت مرجو آورده شده است:
کالری: حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ کیلوکالری (بسته به مقدار روغن و نوع چاشنی)
پروتئین: ۱۰ گرم (به دلیل عدس که منبع عالی پروتئین گیاهی است)
کربوهیدرات: ۲۰ گرم (عمدتاً از عدس)
چربی: ۸ تا ۱۰ گرم (بسته به مقدار روغن یا کره استفاده‌شده)
فیبر: ۵ گرم (به دلیل عدس و سبزیجات)
ویتامین‌ها و مواد معدنی: سرشار از آهن، فولات، ویتامین C (از سبزیجات تازه) و پتاسیم
این خورشت برای افرادی که رژیم گیاه‌خواری دارند یا به دنبال غذای سالم و کم‌چرب هستند، بسیار مناسب است. برای کاهش کالری، می‌توانید از روغن کمتر یا حتی روش پخت بدون روغن (با استفاده از کمی آب برای تفت دادن) استفاده کنید.
دستور پخت خورشت مرجو و سرو غذای خورشت مرجو
نگهداری خورشت مرجو
برای نگهداری خورشت مرجو، آن را پس از خنک شدن در ظرف دربسته بریزید و در یخچال قرار دهید. این خورشت تا ۳ تا ۴ روز در یخچال تازه می‌ماند. برای نگهداری طولانی‌تر، خورشت را در فریزر (در ظروف مناسب) قرار دهید؛ در این حالت تا ۲ ماه قابل استفاده است. برای گرم کردن مجدد، خورشت را روی حرارت ملایم گرم کنید و کمی آب اضافه کنید تا بافت آن حفظ شود.
نکات سرو
سرو با برنج: خورشت مرجو معمولاً با برنج زعفرانی سرو می‌شود. برای جذابیت بیشتر، می‌توانید برنج را با کمی زرشک و خلال پسته تزئین کنید.
همراه با مخلفات: این خورشت با سالاد شیرازی، ماست چکیده یا ترشی محلی بسیار خوشمزه‌تر می‌شود.
تزئین: برای زیباتر شدن، روی خورشت را با گشنیز تازه خردشده یا چند قطره آب انار تزئین کنید.
سخن پایانی
خورشت مرجو یک غذای سنتی ایرانی است که با طعم ترش و ملایم خود، می‌تواند هر میزی را رنگین کند. با رعایت مراحل پخت و نکات گفته‌شده، می‌توانید این خورشت را به‌راحتی در خانه تهیه کنید و از طعم اصیل آن لذت ببرید. این غذا نه‌تنها خوشمزه است، بلکه به دلیل مواد مغذی‌اش، گزینه‌ای عالی برای وعده‌های خانوادگی است. اگر این خورشت را درست کردید، نظرتون رو برامون بنویسید و تجربه‌تون رو با ما به اشتراک بگذارید! همچنین، اگر سوال یا پیشنهادی دارید، خوشحال می‌شویم در بخش نظرات بخوانیم.
پیشنهاد می کنیم تا حتما از بخش های طرز تهیه انواع خورشت نیز دیدن کنید. دنیایی از خورشت ها در این بخش برایتان قرار داده شده است. و همچنین مقاله چرا خورشت روغن نمی اندازد؟ نکته بسیار مهمی را در خصوص تهیه خورشت به شما آموزش داده است.
معرفی رادیو آشپزی را مجدد برایتان آورده ایم. مزایا، راهنمای شروع به گوش دادن، و نکات مهم در انتخاب برنامه‌های رادیو آشپزی را بررسی کردیم. پیج اینستاگرامی وان تاچ فود را فراموش نکنید. حتما نظرات و پیشنهادات خود را برای ما ارسال نمایید.
تهیه شده در : سایت آشپزی 1TouchFood
